«Նահապետ Քուչակ» նախագիծ՝ Քուչակի կենսագրությունը՝ ներկայացրեցի ես և քույրս՝ Նարեն, Քուչակի իննսուն ութերորդ և իննսուն իններորդ Հայրենները՝ արտասանեցինք՝ ես և կրկին քույրս՝ Նարեն (ձայնագրություն)

Նահապետ Քուչակի կենսագրությունը՝ ներկայացրեցի ես

Նահապետ Քուչակի կենսագրությունը՝ ներկայացրեց քույրս՝ Նարեն

Նահապետ Քուչակի իննսուն ութերորդ հայրենը՝ արտասանեցինք՝ ես և քույրս՝ Նարեն

98.
Հոգիս ի մարմնոյս ելաւ,
նա նըստա առջևն ու լացի.
«Ա´յ հոգի, դու ո՞ւր կ’երթաս,
երբ քեզնո´վ եմ ես կենդանի’»:
Հոգիս ալ մարմնոյս ասաց.
«Ես ըզքեզ խիկար կու գիտ’ի.
Երբ տունն ի քակել առնու,
տէրըն ներսն այլ ի՞նչ բան ունի»:

Նահապետ Քուչակի իննսուն իններորդ հայրենը՝ արտասանեցինք՝ ես և քույրս՝ Նարեն

99.
Մարդըս որ շատ անդէճ լինի,
յաշխարհիս հոգսըն կու մաշի.
Շաքա´րն իւր լեղի թըւի
եւ լեղին իւրան խըմելի.
Պաղ ջուրն իւր կըրակ թըւի
‘ւի ահէն քան զմոմ կու հալի.
Դիւր կեանքըն դիժար թըւի
‘ւի դիժարն իսկի չիհանգչի:

Ճամփորդություն դեպի Արմաշ և Խոր Վիրապ` տեսնելու յուրահատուկ թռչուններ, որոնք գրանցված են Միջազգային և ՀՀ Կարմիր գրքերում

Ուսուցչուհիների՝ Ընկեր Սիրանուշի և Ընկեր Անուշի հետ միասին ճանապարհ ընկանք դեպի Արմաշ, որպեսզի դիտենք յուրահատուկ թռչունների, որոնք գրանցված են Միջազգային և ՀՀ Կարմիր գրքերում: Ընկեր Սիրանուշը՝ մաթեմատիկայի ուսուցչուհին, ճանապարհի ժամանակ սիրով պատմում էր մեզ՝ երեխաներիս, թե Արմաշում կարող ենք հանդիպել վերացող տեսակների, որի մի քանի տոկոս թռչունները հենց Արմաշում են բուն դրել և մինչև օրս ապրում: Հետո սովորեցնում, թե ինչպես օգտվել հեռադիտակից: Նշեմ, որ նախագծի հովանավորը ՆԱԲՈւ-ն էր: ՆԱԲՈՒ-ի կողմից տրամադրվել էր տրանսպորտ, սնունդ և թռչնադիտարկաման համար անհրաժեշտ պարագաները:

Լուսանկարները նկարել է ՆԱԲՈՒ-ի աշխատակից` Լուսինեն

Ոտնացուպիկ

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

Մարմնի երկարությունը 35-40 սմ, գլխի վերևի մասը, մեջքը, թևերը սև են, ներքևից՝ սպիտակ: Կտուցը սև է, ոտքերը՝ վարդագույն, երկար ու բարակ։ Գլխի, ծոծրակի գույները փոփոխական են՝ սպիտակից մինչև խոշոր չափի սև հատվածով։ Բնակվում է լճափներին, ծանծաղ ճահճուտներում, թաց մարգագետիններում:

Սևուկ Կտցար

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

Մարմնի երկարությունը 21-24 սմ, վերևից մուգ կանաչ է, ներքևից՝ սպիտակ: Կտուցից մինչև աչքը կա սպիտակ շերտ։ Թռչելիս երևում են սև մեջքը և թևերը, սպիտակ գոտկատեղը, պոչի 3-4 սև զոլերը։ Ոտքերը մուգ կանաչ Են։ Ապրում է ջրանցքների, ճահճուտների խիտ բուսածածկված ափերին։ Սնվում է որդերով, ջրային անողնաշարավորներով։

Տնային ճնճղուկ

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

երկարությունը՝ 7,6—30 սմ։ Թևերի երկարությունը՝ 14-17 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 20-35 գ։ Փետրածածկը խիտ է՝ բաց մոխրագույն, շագանակագույն, դեղնադարչնագույն՝ սպիտակ գծերով։ Գլուխը կլորավուն է, պարանոցը՝ կարճ, կտուցը՝ սուր կոնաձև։ Թևերը կարճ են, կլորավուն։ Գունավորումը կախված է բնակավայրից։

Սպիտակ Խաղտտնիկ

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

Սպիտակ խաղտտնիկը սլացիկ կեցվածքով, երկար պոչով թռչուն է, գլխի գագաթից դեպի ծոծրակը, կոկորդը և կրծքի վերին մասը սև է, ճակատը, այտերը, կզակը, պարանոցը, որովայնը՝ սպիտակ, մեջքը մոխրագույն է, ոտքերը և կտուցը՝ սև, թևի վրա կան լայնակի սպիտակ շերտեր։ Էգերը նման են արուներին՝ փետրավորման ավելի մեղմ երանգներով։ Քաշը՝ 18,5-29,6 գ, թևի երկարությունը՝ 82-98 մմ։

Սևագլուխ Չքչքան

Մարմնի երկարությունը 12,5 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 18-21 սմ։ Բնադրման շրջանում արուի գլուխը և մարմինը վերևից դարչնագույն-մոխրագույն է՝ խայտավոր, հետբնադրման շրջանում՝ շատ ավելի խամրած, փետուրները՝ բաց գույնի երիզով։ Երիտասարդի մարմինը վերևից խամրած մոխրագույն-դարչնագույն է, մարմնի ներքևի փետուրների ծայրերը՝ դարչնագույն։ Պոչը մշտապես տարուբերում է։ Գերադասում է թփուտների և խոտաբույսերի, նույնիսկ եղեգի մացառների առկայությամբ բաց տարածքները՝ ջրերից ոչ հեռու։

Սովորական Որոր

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

Մարմնի երկարությունը ՝ 34-37 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 100-110 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 250-400 գ։ Հասունի մեջքը, թևավերևը բաց մոխրագույն են։ Կտուցը նրբագեղ է։ Թևավերևի առաջնային փետուրների ծայրերը մուգ են։ Արտաքին առաջնայինները սպիտակ են, ներքին առաջնայինները վերևից՝ մոխրագույն, ներքևից՝ սևավուն։ Բնադրման շրջանում գլուխը մուգ դարչնագույն է, ծոծրակը՝ սպիտակ։ Հետբնադրման շրջանում գլուխը սպիտակ է, ականջին կա մուգ պուտ։ Բնակվում է լճակներում, լճերում, գետերում, խոնավ տարածքներում։ Սնվում է կենդանիների և բույսերի տարատեսակներով։ Հաճախ այլ տեսակների հետ սովորական որորները կազմում են խառը երամներ։ Բները հայտնվում են ապրիլի վերջ-մայիսի սկզբին։

Ձկնկուլ

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

Մեծ Սուզակ

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

Մարմնի երկարությունը՝ 46-51 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 85-80 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 0,6-1,5 կգ։ Վիզը երկար է, բարակ։ Բնադրման շրջանում փուփուլը սև է, վզի զարդափետուրները՝ սև ու շիկակարմիր-դարչնագույն։ Հետբնադրման շրջանում փետրածածկն ավելի բաց գույնի է, մեջքը՝ մոխրագույն, մարմինը ներքևից՝ սպիտակ։ Կտուցը երկար է, վարդագույն։ Հաճախ, հատկապես ձմռանը, հանդիպում է թաքստոցից և ջրափերից հեռու։ Անթերի լողորդ է. կեր հայթայթելու համար կամ վտանգի պահին կարող է սուզվել ջրի ամենախորը շերտերը։ Թռիչքի է դիմում ծուլորեն. թևերի թափահարման օգնությամբ վազքով բավական տարածություն է անցնում ջրի մակերեսով, ապա օդ բարձրանում։

Հոպոպ

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

Հայտնի է հոպոպի միայն մեկ տեսակ, որը գրեթե աղավնու մեծության թռչուն է, զանգվածը՝ 68-72 գ, թևերի բացվածքը՝ 42-49 սմ։ Կտուցը բարակ է, երկար, դեպի ցած ծռված։

Ճահճային մկնաճուռակ

Հեռվից նկարած

Մոտիկից նկարած

Մարմնի երկարությունը՝ 48-56 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 115-130 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 500-750 գ։ Թևերը երկար են, լայն, պոչը՝ երկար՝ առանց զոլերի, գոտկատեղը՝ մուգ։ Էգը մուգ դարչնագույն է, գլուխը, կոկորդը՝ դեղնասպիտակավուն։ Երիտասարդը նման է էգին, ավելի մուգ երանգներով է։ Արուն մուգ շիկակարմիր-դարչնագույն է, պոչի թափահարողները՝ մոխրագույն, ծայրերը՝ սև։ Որսը որոնում է ցածր, դանդաղ թռիչքի ընթացքում՝ կիսաբաց թևերը վեր պարզած։ Ջրամբարի հարակից ցամաքներում հազվադեպ է հայտնվում։ Բնակվում է լճերի մոտ, ճահճուտներում։

Սպիտակ արագիլ

Մոտիկից նկարած

Մարմնի երկարությունը մինչև 100–115 սմ է, թևերի բացվածքը՝ 155–165 սմ, կենդանի զանգվածը՝ 4 կգ։

Հանդիպեցինք նաև գորտերի

Ջրային լորտու էլ հանդիպեցինք

Արմաշից հետո գնացինք Խոր Վիրապ: Ընդմիջում արեցինք ու սկսեցինք քայլարշավը: Երեք կիլոմետր քայլել ենք Խոր Վիրապի բլուրներով: Քայլարշավը ավարտվեց, երբ հասանք եկեղեցի:

Եկեղեցում իջանք, որպեսզի տեսնենք Գրիգոր Լուսավորչի նկարը

Ճամփորդոությունն ավարտվեց, երբ մենք հասանք դպրոց: Այս ճամփորդության արդյունքով ես կարողացա առաջին անգամ հեռադիտակով դիտել թռչուններին: Սովորեցի ճիշտ բարձրանալ բլուրներ:

Շնորհակալություն հետաքրքիր և ուսումնական ճամփորդության համար

Тест по Русскому языку

3-rd News translation

Victims’ names in Armenia bus crash in Russia

The Ministry of Emergency Situations (MES) of Armenia has publicized official information on the dead and injured in the collision of a Yerevan-Moscow passenger and a truck, in Russia.

Accordingly, Tigran Babakhanyan (born in 1972) and Arkadi Tadevosyan (born in 1974) were the alternating drivers of the bus. Even though earlier it was reported that one of the two casualties in this road accident was a one of the drivers of the bus, the MES statement says they both are among the injured.

According to the source, bus passenger A. Sukiasyan (born in 1978) and truck driver N. Sionin (born in 1961) were killed in the crash.

The bus drivers and passengers Davit Sardaryan (born in 1969), Melik Hayrapetyan (born in 1988), Yeghishe Hambardzumyan (born in 1982), Armen Muradyan (born in 1964), Varya Ohanyan (born in 1961), Davit Vermishyan (born in 1969), and Vazgen Gevorgyan (born in 1972) were hospitalized.

Doctors say Sardaryan, Hayrapetyan, Babakhanyan, and Hambardzumyan are in critical condition, whereas the others—in moderate condition.

As reported earlier, a passenger bus heading from Yerevan to Moscow and a truck collided on Tuesday at around 8:40am Moscow time, on an interstate highway in Russia.

There were 48 passengers and two drivers on the bus.

Թարգմանությունը

Ռուսաստանում ավտոբուսի վթարի զոհերի անուններն անանուն են

ՀՀ արտակարգ իրավիճակների (MES) Հայաստանի հրապարակել է պաշտոնական տեղեկատվություն է մեռած է եւ վիրավորվել է բախման Երեւան-Մոսկվա ուղեւորի եւ բեռնատարի, Ռուսաստանում:

1972 թ. Ծնված Տիգրան Բաբախանյանը եւ 1974 թ. Ծնված Արկադի Թադեւոսյանը ավտոբուսի փոխարինող վարորդներն էին: Չնայած ավտոբուսի վարորդներից մեկին `ՀՀ ԱՎԾ-ն ասում է, որ նրանք երկուսն էլ վիրավոր են:

Ըստ աղբյուրի, ավտոբուսի ուղեւոր Ա. Սուքիասյանը (ծնված 1978 թ.) Եւ բեռնատար վարորդ Ն. Sionin (ծնվ. 1961 թ.-ին) սպանվել է վթարի.

Ավտոբուսի վարորդներն ու ուղեւորները Դավիթ Սարդարյանը (ծնված 1969 թ.), Մելիք Հայրապետյանը (ծնվ. 1988 թ.), Եղիշե Համբարձումյան (ծնված 1982 թ.), Արմեն Մուրադյան (ծնվ. 1964 թ.), Վարյա Օհանյան (ծն. 1961 թ.-ին), Դավիթ Վերմիշյան (ծնվել է 1969 թ.) Եւ Վազգեն Գեւորգյանը (ծնված 1972 թ.), Հոսպիտալացվել են:

Բժիշկները ասում են Սարդարյանը, Հայրապետյանը, Բաբախանյանը, եւ Համբարձումյանը են ծայրահեղ ծանր վիճակում, իսկ մյուսները, չափավոր վիճակում:

Ինչպես ավելի վաղ հայտնել, ուղեւորատար ավտոբուսը շարժվում է Երեւանից դեպի Մոսկվա եւ մի բեռնատար բախվել է երեքշաբթի, ժամը 8:40 am Մոսկվայի ժամանակով, մի միջպետական ​​մայրուղու Ռուսաստանում:

Ավտոբուսում եղել է 48 ուղեւոր եւ երկու վարորդ:

Մարտ ամսի երկրորդ նախագիծ (շարադրություն լուսանկարներով)` Հանդիպում «Էդիթ Պրինտ» հրատարակչության մարքեթինգի տնօրեն Շավարշ Կարապետյանի և Է. Մ. Ռեմարկի «Հաղթական կամար», «Երեք ընկեր» գրքերի թարգմանիչ Վանուհի Բաղմանյանի հետ:

Այստեղ Շավարշ Կարապետյանը` «Էդիթ պրինտ»-ի հրատարկչության մարքեթինգի տնօրենը, ներկայացնում է, թե իրենց հրատարակչությունը, ինչպիսի դժվարությունով է ստացել հեղինակային իրավունքները գիրքը թարգմանելու համար:

Այստեղ շողշողում է մեր Ընկեր Վանուհին, ով երկու գրքերի թարգմանչուհին է և սիրով մեզ է ներկայացնում երկու գրքերի բովանդակությունները:

Այստեղ կանգնած են` Էրիկն և Լուսինեն: Նրանք ամենաշատ հարցեր հնչեցնողներն էին:

Այստեղ` երեխաների մեջտեղում նստած եմ ես: Ես ներկայացրեցի` Ռեմարկի «Երեք ընկեր» վեպի անձնական վերլուծությունս և կարծիքներս:

Այստեղ արտահայտվում է իր իմաստությամբ մեր շատ սիրելի Ընկեր Սոֆյան, ով նույնպես հետաքրքիր հարցեր էր հնչեցնում

Ահա և Միշելը: Նա գեղեցիկ լուսանկարներ էր նկարում:

Իսկ այստեղ աջ կողմում դասարանցիներս են, որոնք իրենց հեռախեխոսներով լուսանկարում են բոլորին:

Այստեղ, բոլորը հիացած դիտում են իմ բլոգը:

Իսկ այս լուսանկարում ընկեր Վանուհին պատմում է պատերազմի մասին, որ երեք ընկերների ընկերությունը կոփվել է պատերազմում:

Այստեղ նստած են դասարանցիներս, որոնք լրջմտությամբ լսում էին ընկեր Վանուհուն:

Ահա և բոլոր մասնակիցները:

Այս լուսանկարում տղաները հետաքրքրությամբ քննարկում էին նրա մասին, որ Ռեմարկը ավելի շատ գրում է պատերազմների մասին, քան սիրո և ընկերության մասին:

Լուսանկարները՝ Տիգրան Արամյանի (9-րդ դաս.)

2-nd News translation

Armenia President: Our army has been, is, and will be main factor in Karabakh conflict settlement

Our army has been, is, and will be the main factor in the settlement of the Nagorno-Karabakh (Artsakh) conflict.

President Serzh Sargsyan on Monday stated the abovementioned at his talk with participants in the operative assembly of the administrative staff of the Armed Forces of Armenia.

“Peaceful settlement of the Nagorno-Karabakh issue is priority issue of the security of the Republic of Armenia and the Republic of Artsakh,” he noted, in particular. “Our [respective] position is unchanged.

“One thing is apparent: we will continue negotiations and our partnership contacts with the OSCE Minsk Group co-chairs.

“Nonetheless, the main responsibility on the conflicting sides themselves, and we have always been well aware of our share of that work.

“Our task under the current conditions is to maintain the configuration of the positioning. Moreover, we need to work consistently and always be ready to counter all—major and minor—attempts of the adversary to upset the balance of power.

“We have repeatedly shown to the adversary, and we’ll show again if needed, the viewless nature of resolving the Nagorno-Karabakh problem by the military way.”

Թարգմանությունը

Հայաստանի նախագահ. Մեր բանակը եղել է, լինում է եւ կլինի հիմնական գործոն

Մեր բանակը եղել է, լինում է եւ կլինի ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հիմնական գործոնը:

Նախագահ Սերժ Սարգսյանը երկուշաբթի հայտարարել է Հայաստանի Զինված ուժերի վարչական կազմի օպերատիվ հավաքի մասնակիցների հետ զրույցում վերը նշվածը:

«Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի խաղաղ կարգավորումը Հայաստանի Հանրապետության եւ Արցախի Հանրապետության անվտանգության առաջնահերթ խնդիրն է», — նշել է նա: «Մեր [համապատասխան] դիրքորոշումը անփոփոխ է:

«Մի բան ակնհայտ է. Մենք շարունակելու ենք բանակցությունները Մինսկի խմբի համանախագահների հետ:

Այնուամենայնիվ, հիմնական պատասխանատվությունը հակամարտող կողմերի վրա է, եւ մենք միշտ տեղյակ ենք եղել այդ աշխատանքի մեր մասնաբաժնի մասին:

«Մեր խնդիրն է պահպանել դիրքի կոնֆիգուրացիան: Եվ մենք պետք է հետեւողականորեն աշխատենք եւ միշտ պատրաստ լինենք հակառակորդի բոլոր խոշոր եւ աննշան փորձերին հակազդելու իշխանության հավասարակշռությանը:

«Մենք ցույց տվեցինք հակառակորդին, եւ անհրաժեշտության դեպքում կրկին ցույց կտանք, որ ռազմական ճանապարհով ղարաբաղյան խնդրի լուծման անտեսանելի բնույթը»:

 

1-st News translation

Hardy

A dog named Hardy was rescued from an icy river in northern England, and it was all captured on the body camera of an RSPCA (Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals) inspector, reported RIA Novosti news agency of Russia.

The canine was stuck in a frozen river for almost an hour before an animal welfare worker came to his rescue, according to WCMH television.

Firefighters tied a safety rope to the worker’s waist. She then crawled out onto the river and pulled Hardy out of the water and to safety.

Rescuers said the dog had a small cut on his paw and was cold, but was otherwise

Թարգմանությունը

Հորդի անունով մի շուն փրկվեց Հյուսիսային Անգլիայի սառցե գետից, եւ այն ամենը գրավեց RSPCA մարմնի տեսախցիկի վրա (տեսանյութ), հաղորդում է ՌԻԱ «Նովոստի» գործակալությունը:

The WWEH հեռուստաալիքի տվյալներով, թռչունները սառեցված գետում խառնվել էին գրեթե մեկ ժամ առաջ կենդանու բարօրության աշխատակցի մոտ:

Հրդեհի աշխատողները անվտանգության աշխատակազմին կապել են աշխատողի գոտին շանը: Այնուհետեւ նա գետի վրա քաշեց եւ խցանեց Հարդիին ջրի մեջ եւ ապահովեց:

Փրկարարները նշում են, որ շունը պարանով փոքր կտրվեց, այնտեղ էլ այնքան ցուրտ էր, բայց հակառակը, ամբողջովին տաք էր:

 

«Человек должен быть интеллигентен» сочинение и по моему мнению хороший человек какой

Для меня хороший человек — это интеллигент, которым является мой папа. Я ни разу не слышал из его уст плохого слова о людях. Классно осознавать, что во мне его кровь течёт. Человек с большой буквы. Хотя у папы и есть некоторые недостатки, как и у каждого человека, но он, папа — это тот, кто не желает зла никому, независтливый, честный, открытый.

Նախագիծ՝ Բնապահպանական ստուգատես 2018՝ «Թունավոր նյութերը օդում, հողում, ջրում», «Մաքուր ջուր», «Ջրի աղտոտման տեսակները», իսկ վերջում նախագծի ամփոփումը նախապատրաստական աշխատանքով

Ընդհանուր բնութագիրը՝ Բնապահպանական ստուգատեսին ընդառաջ`«թունավոր նյութերը օդում, ջրում, հողում: Օդի ախտոտման աղբյուրները որոնք են. Լաբարատոր փորձ՝ օդի բաղադրություն: Այրումը օքսիդացման ռեակցիա է, որի ընթացքում անջատվում է լույս և ջերմություն: Օդի բաղադրությունը:

Կարմիր գույնով նշել եմ թեմաները, իսկ կանաչ գույնով նշել եմ հարցերը, իսկ պատասխանները մգացրել եմ.

Թեմա 1՝ Ենթահարց 1՝ Մթնոլորտի  աղտոտում.

Մթնոլորտի աղտոտման հիմնական աղբյուրները

44% Ավտոմեքենա

20%  Ջեռուցում

14% Արդյունաբերություն

և  5% Աղբի արյում :

Շրջակա միջավայրի աղտոտումը մարդկանց, բույսերի և կենդանիների կենսագործունեության վրա բացասաբար ազդող նյութերի թույլատրելի քանակի գերազանցումն է միջավայրում: Տարբերում են շրջակա միջավայրի բնածին և մարդահարույց աղտոտիչներ:

Բնածին աղտոտիչներն առաջանում են բնական երևույթների, օրինակ` հրաբուխների, երկրաշարժերի, ջրհեղեղների, հրդեհների պատճառով, իսկ մարդահարույցները՝ մարդու գործունեության հետևանքով: Մարդահարույց աղտոտիչների թվին են դասվում արդյունաբերական, գյուղատնտեսական, տրանսպորտային և կենցաղային թափոնները, էներգիայի տարածումը ջերմության, աղմուկի, ճառագայթման և այլ ձևերով:

Տարբերում են շրջակա միջավայրի աղտոտման  4 ձևեր՝մեխանիկական ,քիմիական, կենսաբանական և ֆիզիկական:

Մեխանիկական աղտոտումը կապված է քաղաքաշինության, ճանապարհաշինության, ծառահատումների և բնական լանդշաֆտների վրա ազդող այլ միջոցառումների հետ:

Քիմիական աղտոտումը պեստիցիդների, հանքային պարարտանյութերի, թունավոր գազերի, ծանր մետաղների (սնդիկ, կապար, կադմիում և այլն), տարատեսակ աղերի, ճառագայթաակտիվ տարրերի, սինթետիկ լվացամիջոցների ներգործության հետևանք է:

Կենսաբանական աղտոտումն առաջանում է հիվանդածին միկրոօրգանիզմների՝ բակտերիաների, վիրուսների, սնկիկների տարածման միջոցով:

Ֆիզիկական աղտոտումը պայմանավորված է միջավայրի                       ֆիզիկական հատկությունների՝ լույսի, աղմուկի, ջերմության,խոնավության, ճառագայթման, էլեկտրամագնիսական դաշտիփոփոխություններով:

Մթնոլորտն աղտոտող վտանգավոր նյութերից են ազոտի միացությունները`ազոտի օքսիդը (NO) և ազոտի երկօքսիդը (NO2): Դրանց գլխավոր աղբյուրըբենզինով և դիզելային վառելիքով աշխատող ներքին այրման շարժիչներնեն:

Ազոտի երկօքսիդը դեղին գույնի, բավականին կայուն գազ է և գոյանում էգլխավորապես ավտոմոբիլների արտանետումներից: Այն կարող էմթնոլորտում պահպանվել երեք ժամից ավելի: Հաճախ քաղաքների օդը այդգազից ստանում է շագանակագույն երանգավորում:

Թեմա 1՝ Ենթահարց 2՝ թունավոր նյութերը  օդում

1. Պետք է պահպանել մաքուր օդ

2. Ժամանակակից հասարակության մեջ կտրուկ աճում է արտադրական էկոլոգիայի ,դերը իսկ դա կարելի է իրագործել հայտնագործելով ու կատարելագործելով շրջակա միջավայրի պահպանության – ,ինժեներա տեխնիկական միջոցները համաշխարհային մասշտաբով զարգացնելով անթափոն :տեխնոլոգիական արտադրություններ Շրջակա միջավայրի պահպանության գործում կարևոր դեր ունի էկոլոգիական կրթությունն ու դաստիարակությունը

3. ՄԹՆՈԼՈՐՏԸ համարվում է Երկրագնդի արտաքին շերտը և կազմում է Երկրի զանգվածի 1/ ,մլն մասը սակայն նրա դերը :չափազանց մեծ է Չէ ո՞ր մթնոլորտային շերտի առկայությունն է որոշում Երկրի մակերեսի ողջ ջերմային ,ռեժիմը պաշտպանում Երկիրը :տիեզերական ճառագայթումից Սակայն մարդկության արտադրական գործունեությունը ազդում է մթնոլորտի ,վրա որի աղտահարման հիմնական աղբյուրներն են արդյունաբերական ,ձեռնարկությունները ,տրանսպորտը գյուղատնտեսության որոշ (միջոցառումները թունաքիմիկատն ,երի օգտագործում հումքի ),վերամշակում ինչպես նաև ջեռուցման համար օգտագործվող :վառելիքի այրումը և այլն

4. • ՄԹՆՈԼՈՐՏԻ անտրոպոգեն աղտոտման ամենահիմնական :աղբյուրներից մեկը ավտոտրանսպորտն է Ներկայումս ողջ աշխարհում հաշվում է ավելի քան 280 մլն ,ավտոմեքենա որոնք տարեկան մթնոլորտ են արտամղում 50 մլն տոննա ածխաջրածիններ և 200 տոննա :ածխածնի օքսիդներ Բացի այդ շարժիչի աշխատանքի ընթացքում օդի ազոտը միանում `է թթվածնին առաջացնելով ոչ պակաս վտանգավոր ազոտի `օքսիդներ NO և NO2 :և այլն Առանձնապես վտանգավոր է (Il) `ածխածնի օքսիդը CO –ն, որը հայտնի է շմոլ գազ ,անունով որի նույնիսկ 5-10 -մգ ը օդում բացասաբար է ,անդրադառնում մարդու առողջության վրա իսկ 20 -մգ ը :արդեն շնչահեղձ է անում մարդկանց

5. Այն ընկնելով օրգանիզմ 300 անգամ ավելի արագ է , ,միանում հեմոգլոբինի հետ քան թթվածինը ,առաջացնելով կարբօքսիհեմոգլոբին որի պարունակությունը 60%-ից բարձր մահացու է: 0,2 / COմգ լ պարունակող միջավայրում կարելի է գտնվել 1 ,ժամ հետո ի հայտ են գալիս թունավորման ` , ,նշաններ գլխապտույտ սրտխառնոց ոտքերում , ,թուլություն լսողության և տեսողության վատթարացում ,շարժումների կոորդինացիայի խախտում գիտակցության , , ` :կորուստ ցնցումներ շնչառության կանգից մահ

6. ԹՈՒՆԱՎՈՐ ՄԵՏԱՂՆԵՐԻ ԹՈՒՆԱՎՈՐՄԱՆ ԱՍՏԻՃԱՆԸ Նիկել 7746 2-րդ կարգի վնասակար Պղինձ 275 3-րդ կարգի վնասակար Կոբալտ 1730 2-րդ կարգի վնասակար Կապար 22400 1-ին կարգի վնասակար Սնդիկ 31623 1-ին կարգի վնասակար Կադմիում 33124 1-ին կարգի վնասակար 35670Արսեն 1- `ին կարգի վնասակար միացություններըհայտնաբերել են հանքային ջրերում

7. Շմոլ գազը CO-ն , ,անգույն անհոտ թունավոր :գազ է Վատ է `լուծվում ջրում 200 C- 2,3 /100ում գ գ : `1Լավ է լուծվում օրգանական լուծիչներում լ սպիրտում լուծվում է 200սմ3 ,շմոլ գազ իսկ ամոնիակի և ամինների լուծույթները կարելի է օգտագործել :որպես թունավոր խառնուրդներ

8. Թթվային անձրևների առաջացումը պայմանավորված է խոնավ օդում ազոտի և ծծմբի օքսիդների :առկայությանբ (Il) `CO –Ածխածնի օքսիդը ն կարող է առաջանալ ցածր ջերմաստիճաններում վառելանյութերի այրումից թթվածնի պակասի :դեպքում

9. Մթնոլորտային օդի աղտոտման աղբյուր են նաև ,երկաթուղային , -ծովային գետա յին և օդային տրանսպորտի ձևերը: Ծովային տրանսպորտ

10. Երկաթուղային տրանսպորտ

11. Օդային տրանսպորտ

12. Մեծ քանակությամբ ազոտի օքսիդներ են արտանետվում մթնոլորտ ,հրթիռներից ինչն էլ հանդիսանում է օզոնային շերտի քայքայման :պատճառներից մեկը

13. Թունավոր քիմիական միացությունները մեծ քանակությամբ նախատեսված են ռազմական գործողությունների և հակառակորդի :կենդանի ուժը վնասելու համար Թունավոր նյութերը (ԹՆ) օրգանիզմ , ,են թափանցում շնչառական օրգանների մաշկի լորձաթաղանթի և :մարսողական ուղիների միջոցով 50-ից ավելի ԹՆ 1914-1918 -առաջինը կիրառել է Գերմանիան թթ ի առաջին համաշխարային պատերազմի ժամանակ ռազմական .գործողություններում `COClՖոսգենը 2, `HCN , ` ClCN,կապտաթթուն քլորցիանը `S(CHԻպրիտը 2CH2Cl)2, `N(CHեռքլորէթիլամինը 2CH2Cl)3, ` Clքլորպիկրիտը 3CNO2, ` -Cզարինը իզո 3H7OCH3POF, ադամիտը :և այլն

14. 1 – Տնտեսական աղբ 2 – Անասնապահական արգասիքներ 3- Մթնոլորտային խոնավություն 4 – Կոյուղու ջրեր ԱՂՏՈՏՈՒՄԸ ՀՈՂԵՐՈՒՄ ԳՅՈՒՂԱԿԱՆ ՄԻՋԱՎԱՅՐԵՐՈՒՄ

Իսկ հիմա լաբորատոր փորձ.

Թեմա 1՝ Ենթահարց 3` Օդի աղտոտման  աղբյուրները

1. Օդի աղտոտվացությունը Հայաստանում
2. Սկսեմ նրանից, որ Հայաստանում շատ են էկոլոգիական խնդիրները: Բայց ընտրեցի օդի ախտոտվածությունը, որովհետև կյանքի համար շատ կարոևր է մաքուր օդը, իսկ երբ մաքուր օդ չկա մենք կարող ենք ամեն տեսակ հիվանդություններով վարակվել` բրոնխիտով, տարբեր ալերգիաներով,դեռմատիտներ (մաշկային հիվանդություններ) նույնիսկ աչքերի հետ կապված խնդիրներ կարող են ի հայտ գալ, օդի աղտոտվածությունից…
3. Օդի ախտոտվածությունը կարող է պատճառ դառնալ մաշկային խնդիրների` ալերգիաների: Մարդիկ կարող են փոշուց ալերգիաներ ունենալ,(օրինակ ես`հողից, փոշուց ալերգիա ունեմ): Փոշուց կարող է մարդու մաշկը գռգռվել, և շատ լուրջ խնդիրներ առաջացնել առողջության համար:
4. Աչքերը կարող են շատ մեծ վնաս կրել, օդի ախտոտվածության պատճառով: Փոշին լցվելով աչքերի մեջ կարող է առաջացնել մի շարք խնդիրներ:
5. Որոշակի հիվանդություննեից հետո, ուզում եմ ներկայացնել շատ հետաքրքիր մի քանի դեպքեր օդի աղտոտվածության պատճառով:

Թեմա 2՝ Ենթահարց 1` Ո՞րն  է  համարվում  մաքուր  խմելու  ջուր

Մաքուր խմելու ջուրը պիտի պարունակի հանքային աղեր՝ դառը անհամ ջուրը: Եթե ջուրը բաղկացած է 100 մանրէյից, կամ հենց 100 մանրէ պետք չի խմել: Ջրից, եթե քլորի հոտ է գալիս չի կարելի խմել:

Թեմա 2՝ Ենթահարց 2`Ջրի աղտոտման  տեսակները

Տարբերում են աղտոտման հետևյալ ձևերը՝

մեխանիկական աղտոտում, որը կապված է քաղաքաշինության, ճանապարհաշինության, ծառահատումների, հողի էրոզիայի հետ,

ֆիզիկական աղտոտում՝ պայմանավորված է միջավայրի ֆիզիկական հատկությունների՝ լույսի, աղմուկի, ջերմության, խոնավության, ճառագայթման, էլեկտրամագնիսական դաշտի փոփոխություններով,

քիմիական աղտոտում՝ պեստիցիդների, հանքային պարարտանյութերի, թունավոր գազերի, ծանր մետաղների (սնդիկ, կապար, կադմիում և այլն), ճառագայթաակտիվ իզոտոպների, ֆտորի միացությունների, սինթետիկ լվացամիջոցների ներգործության հետևանք է,

կենսաբանական աղտոտում, որն առաջանում է հիվանդածին միկրոօրգանիզմների (բակտերիաներ, վիրուսներ, սնկիկներ, կապտականաչ ջրիմուռներ) առկայությունից։

Թեմա 1՝ Հողի աղտոտումը  պեստիցիդների, ագրոքիմիկատների և կենսապատրաստուկների վնասակար մնացորդներով.

Օդի և ջրի նման՝ հողը ևս ենթակա է աղտոտման։ Դրա աղտոտման աղբյուրներից մեկը մթնոլորտն է։ Մթնոլորտի աղտոտիչները նստում են հողի մակերևույթին։ Հողի աղտոտման աղբյուրներ են նաև մետաձուլական գործարանների, նավթաարդյունաբերական և արդյունաբերական այլ ձեռնարկությունների թափոնները։ Հողի աղտոտման մեկ այլ աղբյուր է ժամանակակից գյուղատնտեսությունը, որը չի կարող չկիրառել թունաքիմիկատներ և պարարտանյութեր, քանի որ դրանց բացակայության դեպքում բերքի մեծ կորուստներ ունենալու վտանգ է սպառնում։ Վտանգը մեղմացնելու նպատակով շատ տնտեսություններում կիրառվում են վնասատուների դեմ պայքարի կենսաբանական եղանակներ և օրգանական, անվտանգ պարարտանյութեր։

Իսկ հիմա այս թեմաները ընկալելուց հետո անցնենք նախապատրաստական աշխատանքին.

• Մարդկությանը հուզող  ինչպիսի՞  էկոլոգիական  հիմնախնդիրներ  գիտեք

1. Երկրագնդի անտառազրկումը

2.  Անապատացումը

3. ջրերի աղտոտվածություն

4. Քաղցրահամ ջրերի որակի վատացումը

• Ո՞րն է  էկոլոգիապես  մաքուր  սնունդը

էկոլոգիապես մաքուր սնունդը մարդու նորմալ կենսագործունեության հիմքն է:

• Ի՞նչ կարծիք  ունեք  կենսական  միջավայրի  մասին

Շատ լավ կարծիք ունեմ կենսական միջավայրի մասին, որովհետև օրեցօր ծաղկում է:

• Որո՞նք են  առողջ  ապրելակերպի  սկզբունքները

1. Էկոլոգիապես մաքուր սնունդ, մաքուր օդ, մաքուր ջուր
2. Առողջ քուն
3. Հիգիենա, սպորտ, մարմնամարզություն
4. Վատ սովորությունների ձերբազատում
5. սթրեսային իրավիճակներից պետք է դուրս գալ հումորով և կատակով:

 

• Ո՞րն է  համարվում  մաքուր  խմելու  ջուր

Մաքուր խմելու ջուրը պիտի պարունակի հանքային աղեր՝ դառը անհամ ջուրը: Եթե ջուրը բաղկացած է 100 մանրէյից, կամ հենց 100 մանրէ պետք չի խմել: Ջրից, եթե քլորի հոտ է գալիս չի կարելի խմել:

• Ջրի շրջապտույտը  բնության  մեջ

Ջրի շրջապտույտը բնության մեջ: Ջրի ծավալր Երկրի վրա միշտ հաս­տատուն է և չի փոխվում: Սակայն այդ ջուրը գտնվում է անընդհատ շարժ­ման մեջ՝ անցնելով ջրոլորտի մի բաղադրիչից մյուսին, ինչպես նաև’ մի վիճակից մյուսին: Այսինքն՝ տեղի է ունենում ջրի շրջապտույտ:

Ջուրը, Համաշխարհային օվկիանոսից գոլորշանալով, անցնում է մթնոլորտ, այնտեղից տեղումների ձևով թափվում ցամաքի վրա, որտե­ղից էլ՝ գետերի ու աղբյուրների միջոցով նորից վերադառնում օվկիանոս:

Տարբերում են ջրի շրջապտույտի երկու տեսակ՝ տեղական կամ փոքր և համաշխարհային կամ մեծ:

Տեղական կամ փոքր շրջապտույտ: Երկրի մակերևույթից Արեգակի ճառագայթների ազդեցության տակ ջուրն արագ գոլորշանում է, և գոլորշիները բարձրանում են վեր: Որոշ բարձրության վրա դրանք, սառելով ու խտանա­լով, տեղումների ձևով թափվում են Երկրի մակերևույթին: Եթե այս գործրնթացր տեղի է ունենում սահմանափակ տարածքի վրա, ապա կոչ­վում է տեղական կամ փոքր շրջապտույտ:

Համաշխարհային կամ մեծ շրջապտույտ: Միշտ չէ, որ Երկրի մակեր­եույթից գոլորշացած ջուրր թափվում է նույն տեղում:

Օվկիանոսից գոլորշացած ջրի մի մասր տեղումների ձեով թափվում է նույն տեղում, իսկ մյուս մասը քամիների ու օդային զանգվածների միջոցով տեղափոխվում է ցամաքի վրա և տեղումների ձևով թափվում այնտեղ: Թափված տեղումների մի մասր սնում է գետերր, կուտակվում լճերի ու ճա­հիճների մեջ, որոշ քանակություն ներծծվում է երկրակեղևի մեջ՝ առաջաց­նում ստորերկրյա ջրեր, և վերջապես՝ ցամաքից կարող է նորից գոլորշանալ: Ի վերջո՝ թափված տեղումները, գետերի ու ստորերկրյա ջրերի մի­ջոցով հոսելով, նորից վերադառնում են օվկիանոս: Ջրի այդպիսի շրջապտույտր կոչվում է համաշխարհային կամ մեծ շրջապտույտ:

Ջրի շրջապտույտի նշանակությունը: Ջրի շրջապտույտր չափազանց կարևոր նշանակություն ունի Երկիր մոլորակի համար:

Ջրի շրջապտույտի միջոցով են գոյանում քաղցրահամ ջրի պաշարները ցամաքի վրա: Եթե չլիներ գոլորշացումը, ապա արագ կսպառվեր քաղց­րահամ ջուրր, և կյանքր գոյություն չէր ունենա:

Այսպիսով՝ ջրի շրջապտույտի միջոցով անընդհատ թարմանում ու հա­մալրվում են մթնոլորտի և ցամաքի ջրերը: Որքան ջրի շրջապտույտն ա­րագ լինի, այնքան տեղումներ շատ կգոյանան, և գետերի, լճերի ջրերն ա­վելի արագ կթարմանան:

Միլիոնավոր տարիների րնթացքում ջրի շրջապտույտի միջոցով ցա­մաքից օվկիանոս են տեղափոխվում հսկայական քանակությամբ տիղմ, ավազ և լուծված նյութեր: Օվկիանոսները հարստանում են ոչ միայն գետե­րի բերած աղերով, այլև’ տեղում գոլորշացման հետևանքով անջատված աղերով: Դա՝ է պատճառը, որ օվկիանոսի ջուրն աղի է և աստիճանաբար ավելի է աղիանալու:

Վերջապես՝ ջրի շրջապտույտի շնորհիվ է, որ օվկիանոսներում կու­տակված ջերմությունը տեղափոխվում է ցամաք՝ մեղմացնելով շրջապա­տի կլիման:

• Ջրի աղտոտման  տեսակները  որո՞նք  են

Տարբերում են աղտոտման հետևյալ ձևերը՝

մեխանիկական աղտոտում, որը կապված է քաղաքաշինության, ճանապարհաշինության, ծառահատումների, հողի էրոզիայի հետ,

ֆիզիկական աղտոտում՝ պայմանավորված է միջավայրի ֆիզիկական հատկությունների՝ լույսի, աղմուկի, ջերմության, խոնավության, ճառագայթման, էլեկտրամագնիսական դաշտի փոփոխություններով,

քիմիական աղտոտում՝ պեստիցիդների, հանքային պարարտանյութերի, թունավոր գազերի, ծանր մետաղների (սնդիկ, կապար, կադմիում և այլն), ճառագայթաակտիվ իզոտոպների, ֆտորի միացությունների, սինթետիկ լվացամիջոցների ներգործության հետևանք է,

կենսաբանական աղտոտում, որն առաջանում է հիվանդածին միկրոօրգանիզմների (բակտերիաներ, վիրուսներ, սնկիկներ, կապտականաչ ջրիմուռներ) առկայությունից։

• Ի՞նչ է  կոշտ  ջուրը  և  ինչպե՞ս  են  այն  վերացնում

Ջրի կոշտությունը պայմանավորված է ջրում պարունակվող կալցիումի, մագնեզիումի, երկաթի, ածխաթթվական և ծծմբաթթվական աղերով: Փափուկ է համարվում այն ջուրը, որի 1 լ-ը պարունակում է մինչև 3 մգ աղեր, կոշտ ջուրը՝ 6-9 մգ։ Մեծ քանակությամբ երկաթի պարունակության դեպքում փոխվում է ջրի գույնը (դառնում է ժանգագույն), զգացվում է մետաղի համը, եռացնելիս կաթսայում գոյանում է գորշ կարմրավուն նստվածք: Կոշտ ջրով սպիտակեղենը լվանալիս մեծանում է օճառի ծախսը և առաջանում է նստվածք, ինչը բացասաբար է անդրադառնում թե՛ կտորի որակի և թե՛ մաշկի առողջական վիճակի վրա։ Կոշտ ջրով լողանալու դեպքում փակվում են մաշկի ծակոտիները, առաջանում է թեփոտում, կորյակներ, ալերգիկ ցան։ Կոշտ ջուր խմելիս օրգանիզմում առաջանում է չլուծվող կալցիումի և մագնեզիումի նստվածք, որը դառնում է միզաքարային հիվանդության պատճառ։ Կոշտ ջրում վատ են եփվում բանջարեղենն ու միսը, իսկ թեյը վատ է թրմվում ևվատանում է համային հատկությունները:

Կենցաղում ջրի կոշտության չափը որոշելու համար տաք ջրի մեջ լուծում են օճառի խոշոր քերվածք, եթե հովանալուց հետո լուծույթը թափանցիկ է մնում, ապա ջուրը փափուկ է։

Ջրի կոշտությունը կարելի է նվազեցնել այն եռացնելով, այդ դեպքում ոչնչանում են նաև մանրէները, հեռանում են լուծված գազերը։ Կենցաղում օգտագործվող ջուրը կարելի է փափկեցնել ինչպես նաև կերակրի սոդայի օգնությամբ։

• Բույսերի պաշտպանություն` բույսերի, բուսական արտադրանքի աճեցման, փորձարկման, պահպանման և փոխադրման վայրերում վնասակար օրգանիզմների դեմ քիմիական և կենսաբանական պայքարի միջոցների օգտագործում.

Բույսերի պաշտպանությունը գյուղատնտեսական արտադրության կարևորագույն օղակներից մեկն է, որն ուղղված է վնասատուներից, հիվանդություններից և մոլախոտերից բերքին հասցվող վնասների չափերի նվազեցմանը, բարձր և որակյալ բերքի ստացմանը: Այս ոլորտի մասնագետի խնդիրն է գյուղատնտեսական մշակաբույսերի վնասատուների, հիվանդությունների հայտնաբերումը և ախտորոշումը, դրանց զարգացման ընթացքում վնասակար փուլերի հանդես գալու ժամկետների ճշտումը, զանգվածային բազմացման և զարգացման պատճառները, դրանց կանխատեսումը և ահազանգումը, վնասատուների և հիվանդությունների տնտեսական վնասակարության ներքին շեմերի որոշումը: Դա հնարավորություն է տալիս մշակելու գիտականորեն հիմնավորված պայքարի միջոցառումների ինտեգրացված համակարգեր, որոնցում կանոնակարգվում է վնասատուների, հիվանդությունների, մոլախոտերի դեմ կիրառվող պայքարի քիմիական միջոցների օգտագործումը:

• Ի՞նչ են  ագրոքիմիկատները` պարարտանյութերը, քիմիական հողաբարելավիչները, որոնք նախատեսված են բույսերի սնուցման, հողերի բերրիության բարելավման համար.

Ագրոքիմիկատները նախատեսված են բույսերի սնուցման համար:

Օրգանական պարարտանյութերը բարելավում են  հողի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները,կավային հողերը` դառնում են փխրուն, կավաավազային հողերը՝ կապակցված,բարձրանում է հողերում ջրի և օդի թափանցելիությունը, ակտիվանում է մանրէների գործունեությունը, առավել ակտիվ է ընթանում բարդ օրգանական նյութերի քայքայումը,որոնք  մշակաբույսերի համար դառնում են մատչելի:

  Օրգանական պարարտանյութերից են` գոմաղբը, գոմաղբահեղուկը, տորֆը, թռչնաղբը, կոմպոստները, կանաչ պարարտացումը,բակտերիալպարարտանյութերը, կենսահումուսը  և այլն:

• Ի՞նչ է պեստիցիդը` բույսերի պաշտպանության միջոց, ցանկացած նյութ կամ նյութերի խառնուրդ, որը նախատեսված է որոշակի վնասատուների (ներառյալ մարդկանց և կենդանիների հիվանդություններ փոխանցողների, սննդամթերքի, գյուղատնտեսական արտադրանքի, փայտանյութի, կենդանիների կերերի արտադրության, վերամշակման, փոխադրման, իրացման գործընթացներին խանգարող և խոչընդոտող վնասատուների), բույսերի և սնկերի անցանկալի տեսակների կանխարգելման, ոչնչացման կամ պայքարի համար: Պեստիցիդների խմբում ներառված են միջատասպանները (ինսեկտիցիդներ), կրծողների դեմ պայքարի միջոցները (ռոտենդիցիդներ).

Պեստիցիդները թունաքիմիկատաներ են, որոնք օգտագործում են բույսերը վնասատու միջատներից եւ տարբեր հիվանդություններից պաշտպանելու համար։ Երբ մարդն ուտում է պեստիցիդներով մշակված բույսեր, դրանք ընկնում են մարդու օրգանիզմ եւ կուտակվելով կարող են պոտենցիալ բացասական, ընդհուպ մինչեւ քաղցկեղածին ազդեցություն ունենալ:

Մասնագետի խոսքով՝ որոշ պեստիցիդների օգտագործումը, օրինակ՝ ԴԴՏ, ԴԴԵ, դեռեւս տարիներ առաջ արգելվել է, քանի որ դրանք մնում են հողի մեջ եւ աղտոտում են այն, որից հետո արդեն հողից անցնում են բույսերին, կենդանիների մսին եւ մարդու օրգանիզմին։

Պեստիցիդները կարելի է բաժանել մի քանի հիմնական խմբերի

• Հերբիցիդներ, որոնք ոչնչացնում են մոլախոտը
• Ինսեկտիցիդներ, որոնք ոչնչացնում են վնասատու միջատներին
• Ֆունգիցիդներ, որոնք ոչնչքացնում են պաթոգեն սնկերը
• Զոոցիդներ, որոնք ոչնչացնում են վնասակար տաքարյուն կենդանիներին

 

• Ի՞նչ է սնկասպանները (ֆունգիցիդներ), մոլախոտերի դեմ պայքարի համար նախատեսված նյութերը (հերբիցիդներ), բույսերի աճի կարգավորիչները, ֆերոմոնները, դեֆոլիանտները, դեսիկանտները և ֆումիգանտները.

Տարբերակվում են կոնտակտային և սիստեմային (ներբուսային)  ֆունգիցիդներ:

Կոնտակտային ֆունգիցիդները ոչնչացնում են բույսերի տերևայինմակերեսների վրա աճող սնկերի սպորները: Մինչև բույսերի վրասպորների հայտնվելը հարկավոր է նրանցով հավասարաչափ ծածկելտերևային ամբողջ մակերեսը: Եթե սրսկված կոնտակտային ֆունգիցիդինստվածքը ողողվում է անձրևներից, կամ առաջանում է նոր աճեր` տերևներ, ճյուղեր, անհրաժեշտ է լինում սրսկումները կրկնել: Հիվանդածին հարուցիչների դիմացկունությունը այս ֆունգիցիդներինկատմամբ զարգանում է դանդաղ և նրանցից յուրաքանչյուրըբուժման շրջանում կարելի է օգտագործել բազմիցս:

Եթե բույսերի հյուսվածքներն արդեն վարակվել են, ապա կոնտակտ ֆունգիցիդների օգտագործումը դառնում էանօգուտ:

Կոնտակտ ազդեցության ֆունգիցիդները հիմնված են պղնձի աղերի (բորդոյան հեղուկ, պղնձարճարսպ, Կուպրոքսատ, Պղնձի օքսիքլորիդ) ծծմբի (Կոլոիդ ծծումբ, թռչվող ծծումբ, աղացած ծծումբ), տարբերօրգանական միացությունների (Կապտան, Պոլիրամ, Դելան, Էուպարեն) վրա: 

Ներբուսային ֆունգիցիդները տարբեր խմբի օրգանական միացություններ են հիվանդածին հարուցիչները, սրանցնկատմամբ ձեռք են բերում դիմացկունություն բավականին արագ: Դրա համար այս խմբի ֆունգիցիդներիցյուրաքանչյուրը տարվա ընթաց          քում 2 անգամից ավել չեն օգտագործում:  Այս խմբին պատկանողֆունգիցիդներից են` Բայլետոնը, Բենլատը, Սկորը, Ֆունդազոլը, Տոպսին M-ը, Վեկտրան, Իմպակտը, Ռուբիգանը, Սապրորը, Տոպազը, Զատոն, Ստրոբին, Խորուսը:

Այս բոլոր պատրաստուկները ընդունակ են կանգնեցնելու բույսերի հյուսվածքներում սկսված սնկային ինֆեկցիան: Ընդ որում պարտադիր չէ, որ խնամքով, բույսերի ողջ մակերեսը ծածկվի բուժանյութի լուծույթով: 

• Որո՞ նք են բույսերի պաշտպանության միջոցները՝ բույսերի վնասակար օրգանիզմների կանխարգելման, դրանց դեմ պայքարի և վերացման համար կիրառվող քիմիական, կենսաբանական միջոցներ:

Բույսերի վնասատուների և հիվանդությունների դեմ պայքարում են ագրոտեխնիկական, կենսաբանական, քիմիական, մեխանիկական և կենսաֆիզիկական եղանակներով։ Էկոլոգիապես անվտանգ է կենսաբանական եղանակը, երբ ստեղծվում են բույսերի հիվանդադիմացկուն սորտեր, իսկ բույսերի կարանտինի միջոցով սահմանափակվում է վնասատուների և հիվանդությունների տարածումը։

Բույսերի վնասատուների դեմ պայքարի և կենսաբանական փոշոտման միջոցներ: Այս միջոցները հնարավորություն են տալիս էկոլոգիապես մաքուր եղանակներով ապահովել բարձր բերքատվություն, ինչի շնորհիվ լայն կիրառություն են ստացել ամբողջ աշխարհում: Բույսերի կենսաբանական փոշոտման և վնասատուների դեմ պայքարի միջոցներն արդեն հաջողությամբ կիրառվում են Հայաստանում` բուսաբուծական արտադրության բոլոր ոլորտներում` այգիներ, տնկարաններ, դաշտեր, և հատկապես հիանալի արդյունք են ապահովում ծաղիկների, հատապտուղների և բանջարեղենի ջերմատներում ու ջերմոցներում:

Մարտ ամսի Նախագծերը՝ 19.03-20.03՝ «Երեք ընկեր» վեպի վերլուծությունը, «Երեք ընկեր» վեպից ինձ ամենաշատ դուր եկած տողերն, Էրիխ Մարիա Ռեմարկի կենսագրությունը, «Հաղթական կամար» վեպի վերլուծությունը «Հաղթական կամար» վեպից ինձ ամենաշատ դուր եկած տողերն

9-1 դասարանը ներկայացնում է Ռեմարկի «Երեք ընկեր» վեպը

Այստեղ Տիկին Սոֆյան շատ լավ և հետաքրքիր պատմություններ է պատմում Ռեմարկի կյանքի մասին

Այստեղ Դայանան պատմում է Ռեմարկի կենսագրության մասին

Ես այս նյութում նաև ներկայացրել եմ իմ գրած վերլուծությունները երկու վեպերի մասին՝ «Երեք ընկեր»-ի և «Հաղթական կամար»-ի (օգտված համացանցից), Ռեմարկի կենսագրությունը և երկու վեպերից ինձ ամենաշատ դուր եկած տողերն՝ մեջբերումներ գրքից

Ռեմարկի «Երեք ընկեր» վեպի վերլուծությունը

Էրիխ Մարիա Ռեմարկի «Երեք ընկեր» ստեղծագործությունը պատերազմի հետքերն իրենց վրա կրող երիտասարդների մասին պատմություն է: Ռոբերտ Լոհքամփի, Օտտո Քյոսթերի և Գոթֆրիդ Լենցի ընկերությունը կոփվել է պատերազմի դաշտում: Կորցնելով շատ հարազատ մարդկանց, տեսնելով մահը, կյանքի համար պայքարը, ցավը, զգալով վախն իր գերագույն արտահայտությամբ՝ այս ընկերներն ամուր կառչած են իրարից, նրանց հիշողությունները, տառապանքներն և ճակատագրերը շատ նման են իրար:

Իմ կարծիքով ստեղծագործությունը համաշխարհային գրականության գլուխգործոցներից է: Այն ամբողջովին կենսասիրության մղում է: Աչքի է ընկնում խորության բազմաշերտությամբ, որը սիրելի է դարձնում այս գիրքը յուրաքանչյուր ընթերցողի համար: Սա գրականության այն բացառիկ նմուշներից է, որը երբեւէ չի կարող ժամանակավրեպ դառնալ:

Հիշիր մի բան, պարո՛ն: Երբեք, երբեք և կրկին երբեք դու չես լինի ծիծաղելի աղջկա աչքերում, եթե դու հանուն նրա ինչ-որ բան ես արել:

Հատուկ առանձնացրեցի այս տողերը, որովհետև շատ խորը իմաստ կա այս տողերում: Իմ կարծիքով ամենակարևորը կյանքում դա  պատերազմ չլինելն է  և խաղաղություն լինելն է, կյանք լինելն ու մահ չլինելը, ընկերություն լինելը և թշնամանք չլինելը, սեր և սեր լինելը: Ինձ համար միայն սերը չուներ իր հակառակորդը, սերն էր հերոսներին ապրեցնողը՝ սերը՝ ընկերոջ, սիրած էակի, դիմացինի, կյանքի հանդեպ: Ռեմարկն իր վեպով ցույց տվեց, որ միայն մահը կարող է խզել սիրող զույգի և ընկերների կապը, համենայնդեպս, այս աշխարհում: (Վանուհի Բաղմանյանի եզրակացությունից օգտված):

Ներկայացրեցի ես` Ռեմարկի «Երեք ընկեր» վեպի վերլուծությունը

Ռեմարկի «Երեք ընկեր» վեպից ինձ ամենաշատ դուր եկած տողերն՝ մեջբերումներ գրքից

1.Ապրիր, քանի դեռ ապրում ես:

2.Մարդիկ սենտիմենտալ են դառնում ավելի հաճախ վշտի, քան թե սիրո հետևանքով:

3.Ազատությունը սիրուց թանկ է, բայց մարդիկ այդ բանը սովորաբար չափից դուրս ուշ են հասկանում:

4.Աշխարհի երեսին ամենածանր հիվանդությունը մտածելու ունակությունն է: Այն անբուժելի է:

5.Դժվար է բառեր գտնել, երբ իսկապես ասելիք ունես:

6.Միայնությունն ավելի հեշտ է տանել, երբ չես սիրում:

7.Վիրավորված զգացմունքի համար ճշմարտությունը միշտ կոպիտ է և անտանելի:

8.Մարդուն կորցնում են միայն այն դեպքում, երբ նա մեռնում է:

9.Ամենասարսափելին այն ակնթարթն է, որը մենք ապրում ենք և որի տերը այնուանենայնիվ չենք դառնում:

Ներկայացրեցի ես` Ռեմարկի «Երեք ընկեր» վեպից ինձ ամենաշատ դուր եկած տողերն՝ մեջբերումներ գրքից

Ներկայացրեց քույրս՝ Մանեն՝ Ռեմարկի «Երեք ընկեր» վեպից ամենաշատ դուր եկած տողերն՝ մեջբերումներ գրքից

Ռեմարկի կենսագրությունը

Էրիխ Մարիա Ռեմարկը 20-րդ դարի ամենահանրահայտ և թերևս ամենաընթերցվող գերմանացի գրողն է։ Նրա հայտնի ստեղծագործություններից են՝ «Արևմտյան ռազմաճակատում անփոփոխ է» (1929թ.), «Երեք ընկեր» (1936թ.), «Հաղթական կամար» (1945թ.) և այլն:

Ծնվել է Օսանբրյուք քաղաքում, եղել է ընտանիքի 5 երեխաներից երկրորդը: 1916թ. զորակոչվել է բանակ, 1917թ. hուլիսի 31-ին վիրավորվել է նրա ձախ ոտքը, աջ ձեռքը և պարանոցը, ինչի հետևանքով պատերազմի մնացած տարիներն անցկացրել է զինվորական հոսպիտալում:

Մոր մահից հետո նրա պատվին փոխել է իր երկրորդ անունը և դարձրել Մարիա (գրողի իսկական անունը եղել է Էրիխ Պաուլ Ռեմարկ): 1921թ. սկսել է աշխատել “Echo Continental” ամսագրում (որպես խմբագիր): Հենց այդ շրջանում էլ սկսել է օգտագործել “Erich Maria Remarque” գրական կեղծանունը:

1925թ. ամուսնացել է նախկին պարուհի Իլզե Յուտտա Զամբոնայի հետ, որը տառապում էր թոքախտով: Հենց նա է օրինակ դարձել գրողի հայտնի վեպերից մեկի՝ «Երեք ընկեր»-ի գլխավոր հերոսուհու կերպարի ստեղծման համար:

1932 թվականից Ռեմարկը լքել է Գերմանիան և տեղափոխվել Շվեյցարիա: 1933թ. նացիստներն արգելել են և այրել Ռեմարկի ստեղծագործությունները: Պնդում էին, որ նա գերմանացի չէ, ունի հրեական ծագում, ազգանունն էլ Կրամեր է («Ռեմարկ»-ը՝ հակառակ):

Այս «փաստը» մինչ օրս էլ ներառված է որոշ աղբյուրներում՝ գրողի կենսագրական տվյալներում, չնայած որ դա հաստատող որևէ հստակ տեղեկատվություն գոյություն չունի: Այս տեսանկյան կողմնակիցները հիմնվում էին այն ենթադրության վրա, որ սեփական ազգանվան գերմանական ուղղագրությունը ֆրանսիականով փոխարինած (“Remark”-ը “Remarque” դարձրած) մարդը չի կարող զտարյուն գերմանացի լինել:

1937թ. գրողը ծանոթացել է հռչակավոր դերասանուհի Մառլեն Դիտրիխի հետ, ում հետ բուռն սիրավեպ է ունեցել: Շատերի կարծիքով հենց այս հարաբերություններն են արտացոլված նրա գլուխգործոցներից «Հաղթական կամար» վեպում:

1939թ. Ռեմարկը տեղափոխվել է ԱՄՆ, որտեղ 1947թ. ստացել է քաղաքացիություն: 1951թ. Ռեմարկը ծանոթացել է Չարլի Չապլինի նախկին կնոջ՝ հոլիվուդյան դերասանուհի Փոլեթ Գոդարի հետ (1910-1990թթ.), ով դարձել է գրողի վերջին սերը: 1957թ. ամուսնալուծվել է և 1958թ. ամուսնացել Փոլեթի հետ: Ռեմարկը Փոլեթի հետ միասին վերադարձել է Շվեյցարիա և այնտեղ ապրել իր կյանքի մնացած տարիները:

1967թ. Շվեյցարիայում Գերմանիայի դեսպանը նրան պարգևատրել է Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետության շքանշանով: Մեկ տարի անց Ռեմարկին շնորհվել է շվեյցարական Ասկոնա քաղաքի պատվավոր քաղաքացու կոչում:

Ռեմարկը մահացել է Լոկարնոյում՝ 72 տարեկան հասակում:

Ներկայացրեցի ես՝ Ռեմարկի կենսագրությունը

Ռեմարկի «Հաղթական կամար» վեպի վերլուծությունը

Ընդամենը երեսունչորս տարեկան քմահաճ, նրբիրան, թխամաշկ, մարզված մարմնով և ապրելու բուռն ցանկությամբ լեցուն մի կին էր, այժմ մահվան էր դատապարտված ինչ-որ մութ և անտեսանելի մի բանի հետևանքով, որն աննկատելիորեն քայքայում էր նրա օրգանիզմը:
Երեխայի քայքայվող մարմնի մեջ աճում ու դեպի լույսն է ձգտում մի նոր կյանք: Նույնպես դատապարտված մահվան: Բնազդով աճող մի ծիլ, անկշտում, ագահաբար ծծող ինչ-որ մի բան, որը կարող էր մի օր խաղալ զբոսայգիներում, դառնալ ինժիներ, քահանա, զինվոր, մարդասպան, մարդ… Մի բան, որը կարող էր ապրել, տառապել, երջանիկ լինել և ավերել: Անտեսանելի պատի երկարությամբ վստահորեն շարժվող գործիքը դեմ առավ խոչընդոտի, զգուշորեն ջարդեց այն ու դուրս բերեց: Վերջ այն ամենին, ինչը ձեռք չբերեց գիտակցություն, ինչը չունեցավ կյանք, շունչ, խանդավառություն, տրտունջ, աճ, լինելություն: Ինչից ոչինչ չմնաց, բացի մի կտոր մեռած արնաքամ մսից և մի փոքր մակարդված արյունից:

Ես այս վեպից հասկացա, որ մենք չենք մահանում: Մահանում է ժամանակը: Անիծյալ ժամանակը: Նա մահանում է անընդհատ: Իսկ մենք ապրում ենք: Մենք անվերջ ապրում ենք: Երբ արթնանում ես, գարուն է, երբ քնում ես՝ աշուն, իսկ նրանց միջեւ 1000 անգամ ձմեռը հերթափոխում է ամռանը եւ հակառակը: Եվ եթե մենք սիրում ենք միմյանց, մենք հավերժ ենք և անմահ, ինչպես սրտի տրոփյունը կամ անձրևը կամ քամին, եւ դա է ամենակարևորը:

Ներկայացրեցի ես` «Հաղթական կամար» վեպի վերլուծությունը

«Հաղթական կամար» վեպից ինձ ամենաշատ դուր եկած տողերն՝ մեջբերումներ գրքից

1.Աշխարհի դժբախտությունը հենց նրա մեջ է, որ մենք չենք զգում մեր գործողությունենրի հետևանքները…

2.Ինչ կարող է մարդը մյուսին տալ, բացի մի քիչ ջերմությունից… Եվ ինչը կարող է դրանից ավելի լինել…

4.Միայն հասարակ բաներն են, որ երբեք չեն հիասթափեցնում:

5.Մարդը երբեք չի կարող կոփվել: Նա կարող է շատ բաների միայն ընտելանալ…

6.Մարդ կարող է վիրավորանքից պաշտպանվել, բայց կարեկցանքից հնարավոր չէ պաշտպանվել:

7.– Չե՞ս ուզում քնել:
– Ոչ: Ժամանակն ափսոս է: Մարդ կյանքից շատ բան է բաց թողնում քնելու հետևանքով…

8.-Դու ուժեղ ես :
-Ուժե՞ղ :
-Այո :
-Որտեղի՞ց դու գիտես :
-Դու ոչնչից չես վախենում :
-Ես այլևս ոչնչից չեմ վախենում: Դա միևնույն բանը չէ :

9.Ես միայն ուզում էի քեզ ցույց տալ, թե ժամանակն անցյալ դառնալով, ինչպես է մարդկանց գիտակցության մեջ կորցնում իր ռեալականությունը: Նա սփոփում է, սարսափեցնում և դարձնում անտարբեր:

10.Ոչ ոք չի վերադառնում: Չի վերադառնում ինչպես անցած, գնացած վարկյանը:

Ներկայացրեցի ես՝ «Հաղթական կամար» վեպից ինձ ամենաշատ դուր եկած տողերն՝ մեջբերումներ գրքից