2. Հզոր դերասան կորցրինք. դերասանները Սամվել Սարգսյանի մահվան մասին
Սոս Ջանիբեկյան — Ես բախտ եմ ունեցել իր պես մեծ դերասանի հետ նույն նկարահանման հրապարակում աշխատել: Ես իրեն շատ եմ սիրել, շատ բան եմ սովորել : Մենք իսկապես հզորագույն դերասան կորցրինք:
6. Москва выразила надежду на разблокирование Лачинского коридора параллельно с Агдамским маршрутом
Москва ожидает, что с учетом достигнутого ранее понимания в ближайшее время параллельно с Агдамским маршрутом будет разблокирован также Лачинский коридор, и затем гуманитарная помощь будет поступать в регион беспрепятственно по обоим направлениям на регулярной основе.
Президент России Владимир Путин призвал США отменить указ президента Украины Владимира Зеленского, если они считают, что Украина готова к переговорам. Такое заявление он сделал в рамках пленарной сессии ВЭФ, пишут «Ведомости».
14. Узбекистан и Кыргызстан не признают президентские выборы в Арцахе
Узбекистан не признает выборы в Нагорно-Карабахской республике, прошедшие 9 сентября. С таким заявлением выступило министерство иностранных дел страны, сообщает Радио Озодлик.
15. В Ливии число погибших при наводнениях превысило 5,3 тысячи
Как передает Арменпресс со ссылкой на РИА новости, об этом заявил представитель МВД уполномоченного парламентом правительства Ливии Мухаммед Абу Лумуша.
1. Грузии еще много нужно сделать для статуса кандидата в ЕС, заявил Боррель
Глава дипломатии ЕС Жозеп Боррель, прибывший в четверг в Тбилиси с визитом, заявил, что Грузии предстоит еще “немало работы”, чтобы получить статус страны-кандидата в Евросоюз.
4. В японской Тибе эвакуируют почти 160 тысяч человек из-за тайфуна
Согласно произведенным РИА Новости подсчетам на основании обнародованных на сайте администрации данных, в настоящее время предписание об эвакуации четвертого из пяти уровней действует для 156 697 человек.
5. Бундестаг принял непопулярный закон об отоплении
Законопроект предполагает постепенный отказ от газовых и нефтяных отопительных систем. Вместо этого предлагается использовать возобновляемые источники энергии.
8. Русский язык вернулся в школы Лаоса после более чем 30-летнего перерыва
Торжественное открытие класса русского языка состоялось в пятницу в одной из школ столицы Лаоса, сообщил руководитель Русского дома в Лаосе Александр Радьков.
10. СМИ: на китайский Шэньчжэнь обрушился сильнейший за 70 лет ливень
Количество осадков, выпавшее в южном китайском мегаполисе Шэньчжэне за сутки, стало самым большим с момента начала метеорологических наблюдений в городе в 1952 году, пишет в пятницу китайское издание Пэнпай.
13. Հայաստանն ու ԱՄԷ-ն ստորագրել են վիզային ռեժիմի վերացման համաձայնագիր
«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ այս մասին X-ի իր միկրոբլոգում գրել է Հայաստանի ԱԳ փոխնախարար Վահան Կոստանյանը՝ ներկայացնելով արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի՝ ԱՄԷ կատարած պաշտոնական այցի արդյունքը:
Լոռու մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն սեպտեմբերի 7-ին, ժամը 13։14-ին ահազանգ է ստացվել, որ Լեռնապատ գյուղում այրվում է խոտածածկույթ։
17. «Վայլդբերիզ»-ում ապրանքն ավելի էժան է, որովհետև սպառողը գնում է ուղիղ արտադրողից. Քերոբյան
«Վայլդբերիզ»-ում ապրանքը շատ ավելի էժան է սպառողների համար, քանի որ գնում են ուղիղ արտադրողից, իսկ Հայաստանում գործող շատ փոքր ու միջին ձեռնարկություններ հաճախ ապրանքները ձեռք են բերում միջնորդների միջոցով:
20. Կառավարությունը կաջակցի խաղողի մթերումներ իրականացնող տնտեսվարողներին
Կառավարությունը հաստատեց 2023 թվականի խաղողի մթերումների գործընթացի կազմակերպման միջոցառումները։ Ինչպես տեղեկացնում է «Արմենպրես»-ը, համապատասխան որոշման նախագիծը ընդունվեց կառավարության սեպտեմբերի 7-ի նիստի օրակարգում։
22. В котлетах по-киевски в сети тбилисских супермаркетов “Никора” нашли сальмонеллу
Бактерии сальмонеллы обнаружены в котлетах по-киевски, продаваемых в тбилисской сети Никора Трейд, в отделе готовых блюд, сообщило Национальное агентство продовольствия.
23. Imagine Dragons сегодня выступают в Тбилиси — 31 Августа
Звездная американская группа Imagine Dragons, которая считается одним из самых популярных и успешных музыкальных проектов десятилетия, сегодня выступит в Тбилиси, в последний день лета.
28. Пара из Грузии подбросила младенца к мусорному баку в Италии
Молодая грузинская пара в Италии избавилась от младенца, подбросив новорожденного к мусорному баку в городе Таранто, провинция Апулия, сообщил телеканал Rustavi2.
Լաբորատորփորձ 2. Ակտիվ մետաղներից նատրիումի կամ կալցիումի փոխազդեցությունը ջրի հետ:Համոզվելու համար, որ առաջացել է ալկալի` կաթոցիկով 2 կաթիլ հայտանյութ ֆենոլֆտալեին լցրեք առաջացած ալկալու լուծույթին: Գրեք ընթացող ռեակցիայի հավասարումը:
2Na+2H2O→2NaOH+H2↑
NaOH+HCl→NaCl+H2O (Չեզոքացման ռեակցիա)
Չեզոքացման են կոչվում այն ռեակցիաները, որոնք կազմված են թթուների և հիմքերի միջև, որի արդյունքում ստացվում է աղ և չեզոք նյութ՝ ջուր: Չեզոքացման ռեակցիաները նաև փոխանակման ռեակցիաներ են:
Լաբորատորփորձ 3. Միջին ակտիվության մետաղներից` մագնեզիումի, ցինկի, ալյումինի փոխազդեցությունը նոսր ծծմբական թթվի կամ աղաթթվի հետ անջատվող ջրածնի այրումը: Գրեք համապատասխան ռեակցիաների հավասարումները:
Zn+2HCl→ZnCl2+H2↑
2Al+6HCl→2AlCl3+3H2↑
Լաբորատորփորձ 4. Մետաղի փոխազդեցությունը աղերի ջրային լուծույթների հետ(բացի ալկալիական և հողալկալիական մետաղների, ինչու՞): Երկաթի(մեխի) փոխազդեցությունը պղնձարջասպի լուծույթի հետ: Ինչու՞ է մեխը կարմրում: Գրեք ընթացող ռեակցիայի հավասարումը:
Դժվար է ասել, թե մեր ժամանակներում քանի՛օր կպահանջվի աշխարհի բոլոր երկրներով անցնելու համար:
Եթե ուղևորությունը կատարվի նավով ու գնացքով, մոտ երեսուն օր պետք կլինի: Թերևս մի ուրիշ բան չկա, որ մարդկային կյանքի մեջ այնքան շատ փոփոխություն մտցնի, որքան տրանսպորտը:
Ժյուլ Վեռնի «Ութսուն օր աշխարհի շուրջը» վեպի լույս տեսնելուց շատ չէր անցել, երբ ամերիկացի մի լրագրող որոշեց իրականացնել Ֆիլեաս Ֆոգի ֆանտաստիկ մտահղացումը:
Արդեն ստեղծել են տրանսպորտային թանկարժեք, բայց փոխարենը կատարյալ միջոցներ, որոնք ճանապարհների կարիք չենզգա:
Կետերի փոխարեն հերթով գրի՛ր տրված հոմանիշները: Ստացված նախադասություններն ինչո՞վ են տարբերվում:
1.Գնում էր կախարդական մատանին գողանալու:
2.Այս ձողը ծռի՛ր:
3.Ցանկանում ենք, որ մեր քաղաքը միշտ մաքուր ու գեղեցիկ տեսնենք:
4.Ինչ ուզում ես՝ գրի՛ր ես կկարդամ:
124.Նախադասությունները ժխտակա՛ն դարձրու:
1.Կաքավաբերդի գլխին տարին բոլոր ամպ չի նստում:
2.Կաքավաբերդի բարձունքի միակ ծաղիկը ալպիական մանուշակը չէ:
3.Գունավոր բզեզին մանուշակը ճոճք է թվում:
4.Պարիսպների գլխին ցինն ու անգղը բույն չէին դրել:
5.Ներս մտնողն իմ մայրը չէ:
125.Նախադասության ո՛ր բառին կարող ես բնութագրող, նկարագրող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացրու:
1.Աֆրիկայի ափերի հսկա ջայլամներն էին հսկում հոտերին:
2.Աշխարհի համարյա բոլոր ժողովուրդները պատմում էին բիբլիականջրհեղեղի մասին:
3.Այդ երկարամյա ճամփորդության պատմությունը բարդ ու խճճված էր, մանավանդ երբ ինքն էլ պատմում էր:
1.Ո՞րոնք են տնտեսության սպասարկման ոլորտի հիմնական ճյուղերը:
Յուրաքանչյուր երկրի ազգային տնտեսությունը, ինչպես նաև ամբողջությամբ` աշխարհի բոլոր երկրների տնտեսությունը (համաշխարհային տնտեսությունը) կազմված են ոչ միայն արտադրական, այլ նաև` ոչ արտադրական ճյուղերից: Դրանք սպասարկում են բնակչությանը, այսինքն` նրան մատուցում են տարբեր տեսակի ծառայություններ, և այդ պատճառով էլ` անվանվում են սպասարկման կամ ծառայությունների ոլորտի ճյուղեր
2.Ի՞նչ կապ կա սպասարկման ոլորտի և նյութական արտադրության ոլորտների միջև:
Սպասարկման ոլորտի ճյուղերը թեև նյութական արտադրանք չեն տալիս, սակայն նպաս- տում են նյութական արտադրության արագ զարգացմանը: Սպասարկման ոլորտի ճյուղերը մեծ դեր են կատարում նաև բնակչության զբաղվածության ապահովման գործում: Եթե ավտո- մատացման, մեքենայացման, էլեկտրոնացման շնորհիվ նյութական արտադրության բնա- գավառում աշխատավորների թիվը հարաբերականորեն կրճատվում է, ապա ծառայությունների ոլորտում, ընդհակառակն` աճում է: Աշխատուժի հոսքը նյութական արտադրության ոլորտից` արդյունաբերությունից և գյուղատնտեսությունից ուղղվում է դեպի սպասարկման ոլորտ: Այս գործընթացն ավելի վաղ է սկսել ու ավելի արագ է ընթացել առավել բարձր զարգացած` հետարդյունաբերական երկրներում: Ներկայումս սպասարկման ոլորտի ճյուղերում է զբաղված այդ երկրների աշխատանքային ռեսուրսների կեսից ավելին, իսկ ԱՄՆ-ում` նույնիսկ 70%-ը:
3.Ինչու՞ է տնտեսությամ մեջ անընդհատ մեծանում սպասարկման ոլորտի դերը:
Այն երկրները, որոնք ունեն զարգացած զբոսաշրջություն, այդ երկրների տնտեսության մեջ ավելի է մեծանում սպասարկման ոլորտի դերը:
Տրանսպորտի տեսակների թվում են օդային, ցամաքային (երկաթուղային և ճանապարհային), ջրային, մալուխային, տիեզերականփոխադրամիջոցները և խողովակաշարերը։ Ոլորտը ներառում է 3 հիմնական բաղկացուցիչ մաս՝ ենթակառուցվածքները, փոխադրամիջոցները և վերջիններիս շահագործումը։ Տրանսպորտը մեծ նշանակություն ունի, քանի որ թույլ է տալիս զբաղվել առևտրով, ինչը կարևոր է քաղաքակրթությունների զարգացման համար։
Տրանսպորտային ենթակառուցվածքը բաղկացած է ֆիքսված համակարգերից՝ ճանապարհներից, երկաթուղիներից, ջրային ուղիներից, ջրանցքներից և խողովակաշարերից, տերմինալներից (օրինակ՝ օդանավակայաններից), երկաթուղային կայաններից, ավտոկայաններից, պահեստներից, բեռնափոխադրման տերմինալներից, լցավորման դեպոներից (այդ թվում նաև լցավորման հարթակներից և լցակայաններից) և նավահանգիստներից։
Այս ցանցերով երթևեկող փոխադրամիջոցների թվում են մեքենաները, հեծանիվները, ավտոբուսերը, գնացքները, մարդիկ, ուղղաթիռները, նավերը, տիեզերանավերը և օդանավերը։
Շահագործում ասելով հասկանում ենք փոխադրամիջոցների կառավարումը, որն իրականացվում է դրա համար նախատեսված ընթացակարգերով՝ ֆինանսավորմամբ, օրինական կարգավորմամբ և տրանսպորտային քաղաքականությամբ։ Տրանսպորտային արդյունաբերության մեջ կառավարումը և ենթակառուցվածքների սեփականությունը, կախված երկրից և տեսակից, կարող է լինել հանրային և մասնավոր։
Ուղևորատրանսպորտը լինում է հասարակական (մատուցող կողմը ժամանակագրված ծառայություններ տրամադրում է) և անձնական։ Բեռնափոխադրող միջոցները մեծամասամբ զբաղվում են բեռնարկղավորմամբ, չնայած որ մեծածավալ և դիմացկուն իրերը հնարավոր է փոխադրվել նաև ոչ տարային փոխադրամիջոցներով։ Տրանսպորտի դերը մեծ է տնտեսական աճի և գլոբալացման գործում, սակայն փոխադրամիջոցների բազում տեսակներ աղտոտում են օդը և զբաղեցնում մեծ հողատարածքներ։ Կառավարությունները զգալիորեն ֆինանսավորում են տրանսպորտը, ուստի անհրաժեշտ է հնարավորինս արդյունավետ նախագծել տրանսպորտային ենթակառուցվածները՝ երթևեկությունը ճիշտ կազմակերպելու և քաղաքային բնակավայրերի տարածումը սահմանափակելու համար։
Անասնապահությունը գյուղատնտեսական արտադրության կարևորագույն ճյուղ է, ընդգրկում է կենդանիների և թռչունների բուծումը՝ անասնապահական մթերքներ ստանալու նպատակով:
Անասնապահությունը բնակչությանը մատակարարում է սննդամթերք (կաթ, յուղ, միս, ձու, ճարպ և այլն), սննդի և թեթև արդյունաբերությանը՝ հումք (կաթ, միս, բուրդ, կաշի, մորթի), գյուղատնտեսությանը տալիս է բանող ուժ (ձի, էշ, եզ, ջորի, ուղտ, եղջերու), օրգանական պարարտանյութեր (գոմաղբ, ձռչնաղբ):
Անասնապահությունը ներառում է հետևյալ ճյուղերը՝ տավարաբուծություն (կաթնատու, մսատու), ոչխարաբուծություն (բրդատու, մսաբրդատու), խոզաբուծություն, այծաբուծություն, ձիաբուծություն, ուղտաբուծություն, թռչնաբուծություն, ձկնաբուծություն, մեղվապահություն, ճագարաբուծություն, եղջերաբուծություն, շնաբուծություն, շերամապահություն, ջորիաբուծություն:
Հայաստանում անասնապահությունը ծագել է հնագույն ժամանակներում, երբ մարդն սկսել է վարժեցնել վայրի կենդանիներին, ընտերացրել դրանց և օգտագործել իր տնտեսական կարիքների բավարարման համար:
Նորագույն տվյալների համաձայն՝ Հայկական լեռնաշխարհն անասնապահության սկզբնավորման կենտրոններից է: Հատկանշական է, որ Հայաստանի լեռնազանգվածներում (հատկապես՝ Վայոց ձորի և Արարատի մարզերում) ներկայում հանդիպող վայրի ոչխարը (Ovis Oph armeniana) և այծը (Carpa Aegagrus) ընտանի տեսակների նախահայրերն են:
Անասնապահությունը Հայաստանում ակնառու զարգացում է ստացել 1-ին հազարամյակում՝ Արարատյան (Ուրարտու) թագավորության, Բագրատունիների օրոք, Կիլիկիայի հայկական պետությունում: Անասնապահության հետագա զարգացման համար նպաստավոր պայմաններ ստեղծվեցին 19-րդ դարում՝ Արևելյան Հայաստանը Ռուսաստանին միանալուց հետո:
Անասնապահությունը Հայաստանում գիտական հիմքերի վրա է դրվել խորհրդային իշխանության հստատումից հետո: 1920-30-ական թվականներին բազմակողմանի ուսումնասիրություններ են կատարվել անասնապահության բոլոր ճյուղերում, բարելավվել են կենդանիների ցեղային կազմը, կերակրման, խնամքի պայմանները:
Արեգ Սահակյան 